Sinds 2012 is er een stijging van het aantal nieuwkomers in Europa en ook in Nederland (Azouagh, 2017; Pichon, Erning & Baauw, 2016). Nieuwkomers zijn leerlingen die niet in Nederland geboren zijn en niet vanaf groep drie of eerder instromen in het Nederlandse onderwijs. Deze leerlingen volgen de eerste 1 à 2 jaar nieuwkomersonderwijs dat vooral gericht is op verwerving van de Nederlandse taal. Door de Nederlandse overheid wordt verondersteld dat nieuwkomers jonger dan 12 jaar in ongeveer één jaar en nieuwkomers ouder dan 12 jaar in ongeveer twee jaar voldoende taalvaardig zijn om regulier onderwijs te volgen. Amerikaanse studies schatten de benodigde tijd hiervoor op 5 à 6 jaar (Thomas & Collier, 2011). De Amerikaanse populatie verschilt echter van de Nederlandse, en de schatting is gebaseerd op het volgen van leerlingen gedurende slechts één jaar.
Veel nieuwkomers in Nederland komen uiteindelijk op lage onderwijsniveaus terecht (Onderwijsraad, 2017). Het is de vraag hoeveel achterstand de nieuwkomers en leerlingen met een migratieachtergrond hebben t.o.v. de Nederlandse leerlingen, of zij deze achterstanden inlopen en welke leerling- en onderwijskenmerken samenhangen met de ontwikkeling in taal- en rekenvaardigheid en in welbevinden en traumagerelateerde klachten.
Andere vragen betreffen de pedagogisch-didactische aanpak van leraren. Hoe is de overdracht en samenwerking het beste vorm te geven? Lukt het de reguliere scholen voor po en vo om te differentiëren in aanpak zodat maatwerk voor deze leerlingen geboden wordt? Hoe is het taalonderwijs vormgegeven? Wat bieden scholen aan begeleiding zodat leerlingen zich cognitief en sociaal-emotioneel goed ontwikkelen en het leerpotentieel optimaal wordt benut? Tot slot hebben de scholen veel te maken met nieuwkomers met gedragsproblemen vanwege traumatische ervaringen. Trauma komt overigens niet alleen voor bij nieuwkomers, maar ook bij migranten en leerlingen van Nederlandse afkomst. Naar schatting geldt bijvoorbeeld dat 5 tot 15% van de kinderen van Nederlandse afkomst getraumatiseerd is (Alisic, 2011; Lutz, et al., 2016; Perkonigg, et al., 2000). Scholen die nieuwkomers en migranten in hun leerlingpopulatie hebben, hebben om het hier gerapporteerde onderzoek gevraagd. Zij willen weten welke aanpakken effectief zijn in de begeleiding van nieuwkomers en andere migranten om hun welbevinden en cognitieve ontwikkeling te bevorderen.
De belangrjkste uitkomsten zijn samen te vatten in 2 concrete strategiën